به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

«دسته چوبی» آیین خونخواهی گرگانی‌ها برای شهدای کربلا

تاریخ انتشار: ۳ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۰۹۰۰۶

این آیین سنتی روایتگر عاشقانه‌ای حزن‌انگیز از مردمان شهر تاریخی گرگان است؛ عاشقانه‌ای که گاه دسته‌های چوبی را به دست گرفته و در این مصرع «ما غلامان علی، شمر دوران می‌زنیم - تیر بر فرق یزید نامسلمان می‌زنیم» متجلی می‌شود.

دسته چوبی آیین سنتی چند صدساله مردم گرگان در شامگاه دومین شب شهادت امام حسین (ع) است که در محله‌های تاریخی گرگان و به ویژه محله میخچه‌گران برگزار می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این رسم، عزاداران گرد یک نفر که میدان‌دار یا نوحه‌خوان است حلقه‌زده و در عین حمل یک دسته چوب بزرگ، با دست دیگر به سینه زده و عزاداری می‌کنند.

در ابتدای حرکت دسته، چند جوان که اغلب از سادات هستند، مشعل‌هایی را حمل کرده و جلوتر از عزاداران، مسیر حرکت را برای سینه زنان روشن می‌کنند.

محمد علی قدمنان یکی از پیرغلامان شهر تاریخی گرگان در این باره گفت: این سنت دیرینه‌ای است که چند صدسال قبل تاکنون در گرگان برگزار می‌شود.

وی افزود: بر اساس برخی روایات، شخصی به منطقه استرآباد (گرگان امروز) می‌آید و از مردم دعوت می‌کند که به یاری امام حسین (ع) بشتابند.

او گفت: مردم گرگان بلافاصله حرکت کرده، ولی زمانی می‌رسند که امام حسین (ع) به شهادت رسیده بودند و عزادار برمی گردند و به نیت آن در دهه اول محرم در شامگاه دومین شب شهادت دسته چوبی در این شهر حرکت می‌کند.

این پیرغلام گفت: مشعل روشن در این دسته چوبی معنای معنوی راهگشایی دارد و راه را نشان می‌دهد که جلوی پایت را هم ببینی و چوبی که به همراه آن مردم حسین حسین می‌گویند به منزله شمشیر دادخواهی است که در قبل از انقلاب در کنار دسته چوبی از شمشیر هم استفاده می‌شده است.

قدمنان افزود: شیپور هم در این آیین می‌زنند که نماد آماده باش بوده که مردم برای دادخواهی حرکت کنند، مردم این آیین تاریخی را نسل به نسل به امروز رسانده و نمادی از نیت پاک مردمان ولایتمدار گرگان است.

محمد حسین زیّانی یکی دیگر از پیرغلامان شهر تاریخی گرگان گفت: در گذشته مرسوم بوده دسته چوب‌هایی هر شب محرم در محلات حرکت کرده و همراه آن سینه زنی و عزاداری می‌کردند.

وی افزود: زمانی که به شیعیان جرجان خبر رسید امام حسین (ع) به جنگ یزیدیان رفتند مردم برای یاری آن حضرت دسته دسته از این منطقه حرکت کرده، ولی زمانی رسیدند که جنگ تمام شده بود و دسته‌هایی که به ترتیب رفته بودند عزادار برگشتند.

وی بیان کرد: هر دسته که به گرگان رسید عزاداری برپا کرده که تاکنون هم این رسم به قوت خود پابرجاست.

این پیرغلام افزود: مردان همراه با این دسته چوبی این موارد را می‌خوانند «سر برهنه پابرهنه طوق برپا می‌کنیم، خارجی را از دم شمشیر بران می‌بریم»، همراه با این دسته عزاداران سینه زن همراهی کرده و دور می‌زنند.

حرکت دسته چوبی، یادآور آن خونخواهی نیمه تمام و چوب‌هایی که در دست عزاداران قرار می‌گیرد، نشانه سلاح مردم و آمادگی برای مصاف با دشمنان است.

آئین دسته چوبی به واسطه برخی ویژگی‌های بصری و زیبایی شناختی‌اش به عنوان یک میراث معنوی ناملموس در ۲۲ آذر ماه سال ۹۱ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.

 امام حسین (ع) سومین اختر تابناک امامت و ولایت در سوم شعبان سال چهارم هجری قمری در خانه حضرت امیرالمومنین (ع) پیشوای اول شیعیان و حضرت فاطمه زهرا (س) یگانه دختر رسول اکرم (ص) در مدینه دیده به جهان گشود.

آن حضرت در مکتب نورانی حضرت محمد (ص) و پدرش مولای اول شیعیان (ع) و مادری، چون حضرت زهرا (س) درس آزادی، ایستادگی و جوانمردی را آموخت و پس از شهادت پدرش، همدوش با برادرش امام حسن مجتبی (ع) در راه تبلیغ دین اسلام و آموزه‌های آن گام برداشت، هنگامی‌که امام دوم شیعیان در سال ۵۰ هجری قمری به شهادت رسیدند، رسالت سنگین امامت و هدایت مردم بر دوش امام حسین (ع) واگذار و آن حضرت به مدت ۱۱ سال عهده‌دار این امر مهم شدند.

سرانجام در روز دهم محرم (عاشورا) سال ۶۱ هجری قمری، امام حسین (ع) و یارانش باوفایش در راه دین اسلام و ترویج آموزه‌های آن، احیای احکام دین و زدودن انواع انحراف‌های دینی به شهادت رسیدند و درس آزادی و ولایتمداری را در تاریخ ماندگار کردند.

منبع: ایرنا

باشگاه خبرنگاران جوان گلستان گرگان

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: آیین های محرم دسته چوبی محرم تاریخی گرگان دسته چوبی امام حسین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۰۹۰۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ادای احترام جانشین رئیس گروه مشاورین نظامی فرمانده معظم کل قوا به شهدای هویزه

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان خوزستان، همزمان با بیست و چهارمین دوره آموزش میدانی دانشگاه‌های افسری ارتش جمهوری اسلامی ایران، امیر سرتیپ ستاد ناصر آراسته، جانشین رئیس گروه مشاورین نظامی فرمانده معظم کل قوا و رئیس هیأت معارف جنگ سپهبد شهید علی صیاد شیرازی با حضور در یادمان شهدای هویزه ضمن زیارت مزار سرلشکر شهید علم الهدی و یاران گرانقدرش به مقام والای این شهیدان سرفراز ادای احترام کرد. 

امیر سرتیپ آراسته در حاشیه این بازدید با بیان اینکه در دوره‌های آموزش میدانی، ۱۱ عملیات از ثامن الائمه (ع) تا والفجر ۸ توسط فرماندهان ارتش و سپاه برای دانشجویان تشریح می‌شود، گفت: دانشجویان دانشگاه‌های افسری ارتش طبق فرمان حضرت آقا برای آموزش عملیاتی به مناطق ۸ سال دفاع مقدس می‌آیند و، چون آموزش باید با لطافت معنوی و تقویت روحیه ایثار و شهادت طلبی همراه باشد، دانشجویان را به مناطقی مانند هویزه نیز می‌آوریم.

خاطره‌ای جدید از رهبر انقلاب

جانشین رئیس گروه مشاورین نظامی فرمانده معظم کل قوا در بیان اهمیت زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهدا به روایت خاطره‌ای از رهبر معظم انقلاب پرداخت و گفت: سال گذشته محضر آقا رسیدم و به عرض ایشان رساندم که من با این سن و سال به همه هدف‌ها و آرزو‌های دنیایی‌ام رسیده ام؛ هر چه خواستم خدا عنایت کرده است و بزرگترین نعمتی که دارم این است که به عنوان مشاور به نام شما مفتخرم و به نام شهید صیاد که رئیس گروه معارف جنگ سپهبد شهید صیاد شیرازی هستم؛ لذا اجازه بدهید بروم در جایی تفنگ دست بگیرم و با رزم عاقبت بخیر شوم. خدمت شان گفتم: به ریش سفیدم نگاه نکنید. هنوز قدرت جنگندگی دارم. آقا در پاسخ، همان جمله معروف‌شان را فرمودند که: «زنده نگه داشتن نام و یاد شهدا کمتر از شهادت نیست؛» بعد گفتند: «اینکه غیرت نسل جنگ را به نسل جوان منتقل می‌کنید، عبادت است و نیازی نیست بروید جایی بجنگید. این خودش جهاد است. جهاد تبیین هم جهاد است. بروید به کارتان ادامه بدهید.»

 

 امیر سرتیپ آراسته تأکید کرد: من یقین دارم شما هم که برای زنده نگه داشتن ذکر و نام شهدا -به خصوص در این مکان مقدس- دارید خدمت می‌کنید؛ در حال جهادید و این فرمایش حضرت آقا که نمی‌خواهد تفنگ بگیرید، همین کارتان کمتر از جنگ و جهاد نیست، شامل شما هم می‌شود.

 اگر صیاد شیرازی امروز در میان ما بود

رئیس گروه معارف جنگ سپهبد شهید صیاد شیرازی در پاسخ به این پرسش که فکر می‌کنید اگر امروز شهید صیاد شیرازی در میان ما بودند، چه می‌کردند؟ گفت: آنچه امروز ما انجام می‌دهیم را بهتر انجام می‌دادند. اگر ایشان بودند گوش به فرمان حضرت آقا، پشت سر ایشان حرکت می‌کردند. اطاعت از ولایت چه در زمان حضرت امام (ره) و چه حضرت آقا با پوست و گوشت و استخوان شهید صیاد آمیخته بود. اجازه بدهید برای اینکه صحت سخنم روشن‌تر شود، خاطره‌ای برایتان نقل نمایم. یک بار به اتفاق دیگر فرماندهان محضر حضرت آقا بودیم. شهید صیاد هم سمت راستم نشسته بودند. من هر وقت کنار ایشان می‌نشستم دستم را روی دست شان می‌گذاشتم. آن روز هم دست من روی زانویشان بود و ایشان هم دست شان را روی دستم گذاشته بودند. حضرت آقا که تشریف آوردند همه بلند شدیم، احترام گذاشتیم و نشستیم. تا ایشان دست شان را روی زانو گذاشتند، من دستم را گذاشتم روی دست‌شان؛ اما همین که آقا شروع به صحبت کردند، ایشان دستش را کشید؛ دفترچه‌اش را بیرون آورد و شروع به نوشتن کرد و همه صحبت‌ها را نوشت.

 صیاد می‌گفت سخنرانی‌های «آقا» فرمان است

جانشین رئیس گروه مشاورین نظامی فرمانده معظم کل قوا اضافه کرد: من دلخور شدم؛ چون دوست داشتم دستم روی دست ایشان باشد. جلسه که تمام شد و بیرون آمدیم به ایشان گفتم حاج علی! برای چی یادداشت برداری کردی؟ الان که حرف‌ها را گوش کردیم. اخبار ساعت ۲ هم که فرمایشات آقا را پخش می‌کند؛ شب هم که کاملش را نشان می‌دهند؛ چرا این کار را کردید؟ گفت: من سربازم و تأخیر در اجرای دستور فرمانده در محضر خدا کیفر دارد. من اینها را نوشتم که تا سوار ماشین می‌شوم، صحبت‌های آقا را به تدبیر نظامی و بعد از رسیدن به ستاد کل به فرمان تبدیل و به یگان‌های نظامی ابلاغ کنم. من صحبت‌های آقا را سخنرانی تلقی نمی‌کنم؛ فرمان می‌دانم؛ لذا هر جا آقا صحبت کنند و منِ سرباز حاضر باشم و بشنوم، تلاش می‌کنم از همان لحظه اجرا کنم.

مشاور نظامی فرمانده کل نیرو‌های مسلح در امور زمینی خاطرنشان کرد: این خاطره نشان می‌دهد شهید صیاد شیرازی سربازی بود پاکباز و مخلص که حاضر نمی‌شود حتی یک لحظه فرمان فرمانده‌اش به تأخیر بیفتد. شهید صیاد می‌گفت می‌خواهم خدا شاهد باشد اگر عمرم سرآمد و به ستادکل نرسیدم از دفتر آقا تا هر زمان که زنده‌ام در راه اجرای فرمان فرمانده‌ام هستم.